
57 meslek grubunda 1100 loncaya sahidim, diyor. Lonca sistemi dini boyutu da olan, Ahilik (arapca birader) duzeninin bir uzantisi. Her loncanin (en az) bir amblemi var. Loncalar uyelerin tum hayati gibi bir sey. Mesela suc isledin mi lonca elinden gelirse hapse girmeni engelliyor, sorunu kendi icinde falakayla cozuyor. Hiyerarsi: Yamak, cirak, kalfa, usta, ustad.
Ustalik sinavini gecen, beline pestamal sarilip gedik (lisans) verilince dukkan acabiliyor, ama her istedigi yerde degil, kethüda (lonca lideri) nerde uygun gorurse, ki buyuk sehirlerde esnaf bir bolgede toplanirmis: ayakkabicilar Fatih'te, bileyciler Uzuncarsi'da, oyuncakcilar Eyup'te, gibi. Seyyar saticilarin dahi mintikasi belli ve cok kati kurallara tabi.
Cesit cesit lonca var, hepsini saymak mumkun degil, kulaga ilginc gelen birkacini analim bari: Esnaf-i Kara Hirsiz, Esnaf-i Bazeveng-i Eblehan-i Sazengan, Esnaf-i Mesrubat-i Deva, Esnaf-i Timarhaneciyan, Esnaf-i Kum Sa'atciyan, Esnaf-i Gumus Arayiciyan, Esnaf-i Sapanciyan (Pirleri Hz. Davud), Esnaf-i Tabancaciyan (Bunlarin da piri Hz. Davud, hadi sapanciyi anladik da tabanca? Davud'un tabancasiysa kasit, tovbe tovbe...)
Gel yaren, mesleklerden bir tanesini kisaca gonul soframiza meze edelim. Kim mi dedin, gurbette yine cok onemli olanlardan birini: berberi!
Evliya Celebi diyor ki, ilk berber Hz. Ibrahim. Kabe'yi bitirdikten sonra haci olma babinda tras olma emri de gelmis. O yuzden berberlerin birinci piri Hz. Ibrahim. Ikincisi yine tanidik bir isim: Selman-i Pak, bilinen adiyla Selman-i Farisi. Peygamberimizi tras etmis. Isfahan dogumlu kabul ediliyor. Zerdustlukten Hristiyanliga ordan da Muslumanliga gecmis bir zat.
Osmanli'da berber kahvede calisirmis. Kahvehaneler yenicerileri azdiriyor diye kapaninca vatandas tras olacak yer de bulamamis, toplum gerilmis, bir kisim kahve yeniden acilmis. Berberin dukkani mi olur diyor o zaman halk. Cok ilginc bir tarz hakim: musterinin kafasini dizine yatiriyor berber, cellat gibi veya kurban keser gibi bir nevi.
Berberlige ilaveten dis doktorlugu ve sunnet yaptiklarini herkes bilir de, cerrahi mudahale yaptiklarini yeni ogrendim. Karaciger ameliyati yapmiyor tabii ama Abdurrahman Celebi rolunu elinden geldigince oynamis Selmaniler!