Cyrano de Bergerac 17. yy.da yasamis bir oyun yazaridir. Moliere'in kankasidir, cizgisi Jules Verne'e yakindir. Duelloyu sever, hotorof oldugu iddia edilir. Ilginctir ama Edmond Rostand'in meshur ettigi Cyrano de Bergerac kadar ozel bir sahsiyet degildir, ki burada konumuz bu ikincisidir. Bu oyunu/romani guzel Turkce'mize ismi en az Cyrano kadar tuhaf, rahmetli Sabri Esat Siyavusgil kazandirmistir.Oykudeki Cyrano bakanlari urkutecek derecede uzun burunu yuzunden ziyadesiyle cirkin addedilen, ancak ruhu da bir o kadar guzel, edebiyat yetenegi olaganustu seviyede, romantik bir sersemdir. Bizi belki de en cok ilgilendiren yani, muthis bir kezduren olmasidir. Dikkat edin, Cyrano'nun varligi, kimligi, kezdurmenin vucuda gelmis bir halidir adeta. Nitekim beyazperdede bu rolu oynayan aktorler karakterin gucuyle buyuk alkis almis, Depardieu akillara kazinmis, Ferrer 1950'de Oscar dahi almistir. Steve Martin bile nasibini almistir bu golgeden.
Nedir onu bu denli munhasir kilan? Ben soyleyeyim: Gorevi...
Cyrano kuzeni Roxane'e asiktir. Ancak Roxane baska birine, edebiyattan ve ince duygulardan zerre kadar anlamayan kofti ama yakisikli Christian'a asiktir. Eh Christian da essek degil ya, o da Roxane'e abayi yakar, Cyrano'nun gonlunu kopru olarak kullanmak suretiyle evlenirler. Savas cikinca Cyrano Christian'i kanatlari altina alir, cephede kollar, ordan Roxane'e yazdigi mektuplari Christian'in imzasiyla gonderir. Mektuplarin etkisiyle Roxane cepheye gelir, Christian'a cirkin bir bocuk olsa dahi onu sevecegini soyler. Iste bu Christian'in yikildigi andir. Gercekleri aciklamaya kara verir ama omru buna kifayet etmez, sehit duser. Cyrano olmusun arkasindan konusulmaz dusuncesiyle 15 yil susar, bildigini okumaya devam eder, dunyayla kavga eder de eder. Roxane da bu olum uzerine kendini manastira vermistir. Yillar sonra Cyrano olum doseginde istemeden kendini ele verir. Ayikan Roxane bir kez daha yikilir. "Allahim, zaten bir tek insan sevdimdi, onu da iki defakaybediyorum simdi." der. Demek ki manastira kapaninca acilar ne yapmiyormus, bitmiyormus.Ama bizim icin onemli olan Cyrano. Cyrano'nun biraktigi ders, aslolan asktir, atestir, yanmaktir. Bu kavurucu ateste ne kadar gururlu olursan ol, Cyrano gibi kafana odun duserek olursun, bok yolu mubahtir. Kahir esastir, murat yalandir, daha ne diyeyim. Cyrano'nun olurken soyledigi su sozler ziyadesiyle manidardir:
"Ne haltetmeye girdi alemin gemisine?
Felsefeyi severdi, fizikten de anlardi,
Sairdi, musikide hayli behresi vardi.
Laf altinda kalmazdi, yaman bir silahsordu;
Baskasi hesabina bazen asik olurdu.
Rahmetlinin Cyrano de Bergerac'ti adi;
Her sey olayim derken hic bir sey olamadi!"
Nur icinde yat Cyrano. Seni gidi boyun egmez atesbocegi seni. Yolumuzu aydinlattin Silmaril. Alacagin olsun.
SerkanT
